Perancangan untuk berjalan di New
Delhi tidak hamba atur dengan baik.
Tidak ada contact person yang dapat membantu. Cuma sebelum pergi seorang rakan beritahu,
pergi kat Markaz Nizamuddin, nanti akan jumpa orang Melayu. Kat airport, hamba
terus cari teksi dan secara tegas meminta hantar ke Markaz Nizamuddin.
Pengalaman hamba banyak kali diperkena “tambang teksi” mengingatkan hamba
supaya kurang bercakap dan berbual. Ini untuk mengelakkan si pemandu dari
mengetahui bahawa kita pelancung.
Markaz Nizamuddin adalah pusat
gerakan Tabligh sedunia. Sudah tentu
sesampai di sana, hamba terjumpa sekumpulan jemaah dari Malaysia yang keluar 40
hari. Mereka membantu mencari kereta sewa. Hamba sampai di Sikandar setelah 4
jam perjalanan, suasana agak sepi walaupun bangunan berwarna kemerahan itu
terdapat kubur manusia yang bernama Akbar Khan.
 |
| Cantik tapi suram dan sepi kubur Akbar di Sikandar |
Akbar Agung atau nama sebenarnya Jalaluddin Muhammad adalah anak kepada Humayun yang telah menjadi
pemerintah Kerajaan Mughal daripada 1556 hingga 1605. Baginda lahir pada 15 Oktober 1542 dan meninggal dunia
pada 15 Oktober 1605. Walaupun hanya berumur 13 tahun ketika menaiki takhta,
namun beliau dianggap sebagai pemerintah yang teragung dan terhebat bagi
Empayar Mughal. Dalam tempoh pemerintahannya, beliau telah berjaya menghapuskan
ancaman daripda Sher
Shah (seorang Afghan yang pada satu ketika berjaya
merampas kuasa daripada ayah beliau, Humayun daipada 1540-1555), di samping
mengalahkan Hemu, seorang pemerintah Hindu dalam Pertempuran Panipat yang Pertama. Selain daripada itu,
beliau juga dapat mengukuhkan kedudukan beliau dengan memansuhkan pembayaran
cukai jizyah kepada orang bukan Muslim
dan berjaya mendapatkan perhatian pemerintah kasta Rajput yang amat berkuasa, dengan
mengahwini seorang puteri Rajput.
Bagaimanapun, sumbangan Akbar yang paling diingati adalah
terhadap kesenian dan agama
di India.
Beliau memulakan sejumlah besar penulisan sastera, termasuklah Akbar-nama dan Ain-i-Akbari, dan
mengumpulkan pelbagai karya seni dari seluruh pelusuk dunia untuk disimpan
didalam koleksi Empayar Mughal. Tidak ketinggalan, Akbar telah memerintahkan
pembinaan bangunan-bangunan yang mengkagumkan, termasuklah Panj Mahal. Dikenali
dengan ketoleransian terhadap agama-agama yang lain, Akbar telah memelihara
kuil-kuil hindu. Beliau juga telah mengadakan debat agama di mana para ulama' memperdebatkan masalah keagamaan dengan mubaligh
agama-agama yang lain. Di samping itu, Akbar telah memperkenalkan agamanya
sendiri iaitu Din-i-Ilahi "Agama Tuhan".
Oleh sebab agama itu dilihat hanya untuk memuja dan mengagungkan dirinya
sendiri, agama itu tidak mendapat sambutan dan lenyap dengan singkat selepas
kematiannya.
 |
| Seni bina yang halus di kubur Akbar |
Akbar dilahirkan di Umarkot, Sind, hasil perkahwinan antara
Maharaja Mughal Humayun dan isteri pertamannya,
iaitu Hamida Banu Begum pada 15 Oktober, 1542. Pada 1540, Humayun tinggal dalam buangan setelah mengalami
kekalahan dalam beberapa pertempuran dengan pemimping Afghan Sher
Shah.
Akbar tidak pergi ke Parsi bersama dengan orang tuanya, tetapi
sebaliknya dibesarkan seketika oleh bapa saudaranya Askari dan isterinya di
kawasan yang susah, Afghanistan, tidak pula di Parsi yang
penuh dengan kemewahan dan kesenangan. Beliau menghabiskan masa remajanya
dengan mempelajari cara untuk berburu, bertempur, tetapi tidak pernah belajar
untuk membaca dan menulis. Bagaimanapun, Akbar membesar dan menjadi matang
sebagai seorang pemimpin yang berfikiran luas, mempunyai minat yang mendalam
terhadap kesenian, seni bina dan muzik, dan mempunyai visi yang luas yang
sanggup bertoleransi dengan pelbagai pandangan.
Berikutan dengan kekacauan akibat dari perwarisan takhta
Islam Shah daripada ayahnya, Sher Shah, Humayun menguasai semula Delhi pada 1555, dengan mengetuai pasukan tentera yang sebahagiannya
disediakan oleh sekutu Parsinya, Shah
Tahmasb.
Hanya beberapa bulan selepas itu, Humayun meninggal dunia dalam satu insiden.
Akbar menggantikan ayahnya pada 14 Februari, 1556, di tengah-tengah situasi dalam peperangan menentang
Sikandar Shah untuk menebus hak sebagai pewaris takhta Mughal. Akhirnya, Akbar
yang ketika itu berusia 13 tahun berjaya dan diistiharkan sebagai
"Shahanshah" ("Raja Bagi Segala Raja" di dalam bahasa Parsi). Pada 5 November 1556, 80km ke utara Delhi, seangkatan
Tentera Mughal menewaskan sebuah tentera Hindu yang dipimpin Jeneral Hemu demi
menyerahkan Akbar takhta India di Pertempuran Panipat Kedua.
Ketika Akbar menaiki takhta, hanya sebahagian kecil bekas
jajahan Kerajaan Mughal masih dibawah takluknya, lalu baginda bertekad untuk
mengembalikan kawasan-kawasan lama itu ke dalam kuasa Mughal. Baginda meluaskan
Kerajaan Mughal dengan penaklukan Malwa (1562), Gujarat (1572), Benggala
(1574), Kabul (1581), Kashmir (1586), dan Kandesh (1601), dan beberapa negeri
yang lain. Untuk setiap negeri itu, baginda meletakkan seorang wizurai baru, yang
mana baginda mengawal pentadbiran mereka. Akbar tidak berhajat untuk membiarkan
para menterinya terlalu berpusat di Delhi, lalu baginda memindahkan
kementeriannya ke Fatehpur Sikri, berdekatan Agra, namun apabila langkah ini
terbukti tidak mencapai matlamat, baginda menubuhkan "kerajaan
bergerak" supaya dapat memerhatikan perkembangan di dalam negaranya.
Baginda menggalakkan perdagangan dan telah membahagikan tanah-tanah untuk
memudahkan urusan percukaian. Baginda turut menitahkan agar para pengutip cukai
tidak mengambil cukai lebih daripada yang sepatutnya.
Pada awal pemerintahan Akbar, beliau mengambil keputusan
untuk menghapuskan ancaman daripada dinasti Sher
Shah dan juga mengepalai askar untuk menentang
yang terkuat di antara tiga musuhnya, iaitu Sikandar Shah Suri, di Punjab. Beliau meninggalkan kota Delhi di bawah pemerintahan
pemangkunya Tardi
Beg Khan. Sikandar Shah Suri tidak berapa mengambil
perhatian terhadap Akbar, seringkali dia berundur apabila dihampiri oleh Akbar.
Bagaimanapun, Hemu, seorang pahlawan Hindu
yang berkasta rendah, telah melancarkan serangan mengejut ke atas Tardi Beg
Khan yang tidak bersedia dan menyebabkan Tardi terpaksa berundur dari Delhi.
Hemu, yang melancarkan serangan bagi pihak Adil
Shah Suri,
salah seorang daripada saudara Sikandar, di samping telah berjaya memenangi 22
pertempuran secara berturut-turut, melantik dirinya sendiri sebagai raja, iaitu
Raja Vikramaditya.
Khabar tentang penyerahan Delhi tersebar dengan cepat
sekali ke pemerintah Mughal itu. Beliau telah dinasihatkan supaya berundur
dahulu ke Kabul, yang secara umumnya agak selamat. Bagaimanapun, Bairam
Khan mempunyai pandangan yang berbeza dan mendesak Akbar supaya menentang
penceroboh dan mendapatkan kembali pusat pentadbiran mereka itu. Akbar
bersetuju dengan Bairam, dan meneruskan kemaraan ke Delhi. Untuk menaikkan
moral askar-askarnya, Akbar mengambil langkah yang pelik dengan mengarahkan
salah seorang askarnya supaya membuat/mereka imej Hemu, yang mana imej itu akan
diisi dengan serbuk bedilan dan akan dibakar. Semasa perjalanannya, beliau
telah disertai oleh Tardi Beg Khan dan askarnya yang ikut berundur. Tardi menasihatkan
Akbar supaya berundur ke Kabul tetapi telah ditolak oleh beliau. Tardi akhirnya
telah dihukum mati oleh Bairam Khan atas tuduhan pengecut, walaupun Abu
Fazl dan Jahangir merekodkan bahawa mereka
percaya tindakan Bairam menggunakan isu pengunduran ke Kabul adalah untuk
menghapuskan pesaingnya itu.
 |
| Kubur Akbar tanpa batu nesan |
Askar Akbar berjaya menewaskan
Hemu yang ternyata mempunyai jumlah tentera yang lebih besar dalam Pertempuran Panipat yang Kedua, yang terletak 50 batu
dari Delhi pada 5
November 1556. Satu panah telah menusuk ke mata Hemu. Dia telah dibawa
kehadapan Akbar dalam keadaan tidak sedarkan diri dan telah dipancung.
Sesetengah sumber mengatakan bahawa Bairam sebenarnya yang memancung Hemu.
Kepala Hemu telah dihantar ke Kabul manakala badannya telah dipamerkan di sebuah
tiang gantung yang disediakan istimewa untuk tujuan ini. Lebih ngeri lagi,
Akbar telah mengikut tradisi Khanate yang terdahulu, seperti Genghis Khan, dengan membina
"tiang kemenangan" yang diperbuat daripada kepala askar-askar
musuhnya yang terbunuh.
Akbar telah mendapat lebih daripada 1,500 Gajah
Perang dalam kemenangan itu. Gajah-gajah perang itu
kemudiannya digunakan untuk menentang Sikandar Shah pada waktu pengepungan di
Mankot. Sikandar menyerah diri dan terselamat daripada dibunuh oleh beliau. Dia
hidup hingga dua tahun selepas itu di sebuah kawasan yang dikurniakan oleh
Akbar. Pada 1557, ancaman terakhir terhadap Akbar ialah Adil Shah,
saudara kepada Sikandar. Adil Shah terbunuh dalam satu pertempuran di Bengal. Serentak dengan itu, seluruh Hindustan berada di dalam
tangan Akbar walaupun ketika itu beliau baru berumur 15 tahun. Akbar hanya
berumur 13 tahun ketika menjadi maharaja. Maka, general beliau telah memangku tugas
memerintah sehingga beliau dewasa. Pemangku maharaja ialah Bairam Khan, seorang
bangsawan Syiah Turkoman yang telah berjaya
menyelesaikan masalah pertikaian tentang takhta dan meningkatkan disiplin di
kalangan tentera Mughal. Beliau memastikan yang kuasa pemerintah sentiasa
dipusatkan dan mampu untuk mengembangkan sempadan empayar dengan arahan dari
ibu kota. Langkah ini diambil untuk memperkukuhkan Empayar Mughal yang baru
sahaja pulih. Penghormatan yang diberi kepada pemangku raja itu, bukanlah
secara keseluruhan. Ramai orang telah merancang plot untuk membunuhnya. Banyak
penulisan telah mengkritik beliau, terutama dari segi agamanya. Kebanyakan yang
tinggal di istana adalah Sunni, Bairam pula adalah seorang Syiah. Justeru itu, beliau
tidak disukai oleh orang kebanyakan. Bairam maklum tentang hal ini dan melantik
seorang syeikh Syiah, Gadai sebagai ketua pentadbiran,
satu daripada peranan yang agak penting di dalam empayar. Malahan, Bairam
kelihatan agak bermewah-mewah dan berlebih-lebihan dalam kehidupannya
berbanding Akbar.
Antara yang paling kuat menentang Bairam adalah Maham
Anga,
ibu saudara Akbar, ketua jururawat dan juga ibu kepada saudara angkatnya, Adham
Khan.
Maham bijak dan berharap untuk memerintah secara proksi melalui abang Akbar,
Adham Khan. Kedua-duanya telah meminta Akbar untuk datang ke Delhi untuk
menziarahi mereka pada Mac 1560 dan meninggalkan Bairam di ibu kota, Agra. Di sana beliau telah didesak oleh orang ramai untuk
mengambil alih kuasa memerintah empayar dan juga memecat Bairam. Beliau dipujuk
untuk memberikan belanja kepada Bairam untuk menunaikan haji di Mekah, sebagai
salah satu langkah pemencilan. Bairam terkejut apabila mendengar khabar itu,
tetapi tetap setia kepada Akbar walaupun Akbar enggan untuk menemui beliau.
Bairam juga diberi pendapat oleh komander-komandernya supaya bertolak ke Delhi
untuk "menyelamatkan" Akbar. Bairam bergerak menuju ke Mekah, tetapi telah ditemui oleh pasukan askar yang dihantar
oleh Adham Khan, yang telah diberi kebenaran oleh Akbar; bertujuan untuk
mengiringinya keluar daripada wilayah Mughal. Bairam bagaimanapun melihat ini
sebagai satu ancaman, lalu menyerang mereka. Namun begitu, Beliau telah
ditewaskan dan dihantar sebagai seorang pemberontak ke Akbar untuk dijatuhkan
hukuman. Bairam, seorang genius yang telah membantu Mughal mendapatkan semula
wilayah-wilayah mereka, juga telah berkhidmat kepada Humayun dan Akbar, telah
dihadapkan kehadapan Akbar sebagai seorang banduan. Maham
Anga mendesak Akbar supaya menjatuhkan hukuman
bunuh ke atas Bairam, namun perkara yang sebaliknya telah berlaku. Bairam telah
diberikan penghormatan, diberi jubah kemuliaan dan Akbar bersetuju untuk
membiayai perbelanjaan haji beliau. Bagaimanapun, tidak lama selepas Bairam
bertolak ke Mekah, ketika sampai di bandar pelabuhan Khambat, beliau telah menjumpai
seorang Afghan yang bapanya telah terbunuh lima tahun dahulu dalam satu
pertempuran yang dipimpin oleh Bairam. Melihatkan ini sebagai satu-satunya
peluang untuk membalas dendam, dia dengan segera menikam Bairam, yang akhirnya
meninggal dunia pada 31 Januari 1561. Dengan kematian Bairam Khan, Maham Anga melihat peluang
sudah terbuka baginya untuk membolot seluruh kuasa yang dipegang oleh Bairam.
Kendatipun begitu, percubaannya untuk mendapatkan kekuasaan itu tidaklah
berjaya sepenuhnya.
Pada Februari 1561, Adham telah dihantar untuk menawan Malwa, yang dikuasai oleh Baz
Bahadur yang tidak mempunyai kemampuan untuk
memerintah dengan berkesan. Baz Bahadur adalah seorang pemuzik yang berbakat
tetapi tidak berupaya untuk mengawal wilayahnya. Banyak penduduknya telah
melarikan diri ke wilayah Mughal. Baz Bahadur melarikan diri apabila angkatan
tentera Adham Khan semakin mendekati. Dia meninggalkan segala harta kekayaan
dan isteri-isterinya di dalam Harem dan memberi arahan supaya mereka dibunuh
sekiranya bandar Sarangpur jatuh ke tangan Mughal. Di sebalik cubaan sida-sida
yang bertanggungjawab terhadap Harem, ramai wanita yang terselamat, ini
termasuklah Rupmati, yang terkenal kerana
terdapat banyak namanya di dalam lagu-lagu Baz Bahadur kerana kecantikannya.
Bagaimanapun, apabila Adham Khan tiba, Rupmati dijumpai mati setelah meminum
racun kerana tidak rela dirogol oleh Adham Khan. Tetapi, Adham terlibat dalam
menyalahgunakan Harem dan penduduknya yang telah ditawan. Wanita-wanita yang
tidak beberapa menarik perhatian dibawa ke hadapan pegawai yang senior dan
dibunuh. Mereka juga meminum arak, mengambil bebola candu, seolah-olah ia
merupakan satu pesta. Badauni merekodkan sekurang kurangnya seorang daripada
ahli mereka telah menegur perbuatan itu tetapi telah dirantai. Rekodnya
menyatakan yang "Sayyid-sayyid dan syeikh-syeikh telah datang untuk
berjumpa dengan Adham Khan dengan Al-Quran di tangan mereka, namun
semua mereka telah dibunuh dan dibakar."Bukan itu sahaja, Adham telah
menyimpan majoriti harta kekayaan dan tawanan-tawanan, sebagai ganti hanya tiga
ekor gajah sahaja dihantar kepada maharajanya. Apabila gajah-gajah ini tiba dan
Akbar mendengar berita itu, naiklah marahnya. Lalu beliau memutuskan untuk
berangkat sendiri ke Malwar, bersama dengan satu pasukan kecil askarnya yang
setia. Beliau juga telah memukul orang-orang istana yang dihantar oleh Maham
Anga untuk menunjukkan kepada Adham yang beliau amat murka.
Adham merasa takut dan dengan segera memohon keampunan
daripada Akbar. Akbar mengampunkannya dan harta rampasan yang disimpan oleh
Adham telah dirampas. Namun, secara rahsia Adham telah menyembunyikan dua
daripada wanita-wanita yang paling memikat dan menarik di kalangan gundik.
Sebaik sahaja Akbar mengetahui perkara ini, Maham Anga, membunuh kedua-duanya
kerana takut rahsia mengenai Adham mungkin didedahkan oleh mereka kepada Akbar.
Peristiwa-peristiwa ini memyebabkan Akbar tidak mempunyai pilihan lain kecuali
untuk mendapatkan kekuasaan yang mutlak untuk dirinya. Konflik itu memuncak
apabila pada1562, Atkah Khan, seorang
Afghanistan yang telah dilantik Akbar memegang jawatan yang setaraf dengan
perdana menteri, telah ditikam oleh Adham ketika sedang menguruskan hal ehwal
pentadbirannya. Adham juga turut menyerang gundik Akbar. Dayang yang sedang
berkawal di kawasan itu masuk dan mengunci pintu dan menyebabkan ia terkunci
dari dalam. Akbar yang sedar tentang gangguan itu, masuk ke dalam bilik. Adham
meletakkan tangannya di atas lengan Akbar, sebagai menunjukkan tanda tidak
hormat beliau. Hal ini menyebabkan Akbar menumbuknya sehingga menyebabkan
kemungkinan Adham tidak sedarkan diri. Melihatkan perdana menterinya yang telah
ditikam, beliau merasa cukup terhadap segala perbuatan yang telah dilakukan
oleh Adham Khan selama ini. Beliau telah mengarahkan supaya saudara angkatnya
itu dijatuhkan daripada tembok yang tinggi. Namun, ia tidak cukup untuk
membunuhnya. Maka, Akbar mahu kali kedua hukuman itu berkesan, iaitu dengan
menjatuhkan kepalanya dahulu. Akbar pergi menemui Maham Anga dan menyatakan
anaknya telah meninggal dunia. Dengan itu, bulatlah kekuasaan Empayar Mughal di
tangan beliau seorang iaitu pada ketika berumur 19 tahun.
Pemerintah-pemerintah Islam terdahulu dahulu, khususnya
pengasas Mughal, Babur, membenarkan kebebasan untuk beragama kepada orang Hindu
dan agama-agama yang lain. Manakala Akbar pula mempunyai polisi yang
menggalakkkan orang-orang daripada agama lain untuk menyertai kerajaannya. Pada
satu ketika beliau telah memujuk Kacchwaha Rajput, pemerintah Ambar untuk menyertai
perikatannya; dengan mengambil puteri kepada Raja Amber, Hira Kunwari, untuk
dijadikan sebagai permaisurinya. Dia mengambil nama Mariam-uz-Zamani dan melahirkan Putera
Salim, yang kemudiannya akan menjadi Maharaja Mughal Jahangir. Sementara
pemerintah-pemerintah Islam yang lain mengambil isteri mereka daripada orang
Hindu, beliaulah orang pertama yang membenarkan isterinya mengamalkan agama
mereka, bukan sahaja tanpa halangan, malahan menyediakan segala keperluan yang
dimahukan untuk agama mereka. Semasa pemerintahannya, lebih banyak orang Hindu
telah diambil bekerja di dalam Pentadbiran Awam, berbanding maharaja Moghul ataupun
pemerintah India yang terdahulu.
Pemerintah-pemerintah Rajput yang lain turut mengahwini
puteri beliau, cuma dua puak Rajput yang kekal menentang beliau, Sisodiyas di Mewar dan Hadas (Chauhans) di Ranthambore. Rajput adalah pahlawan
Hindu yang terkenal, hinggakan askar lain seperti orang Afghan mengambil candu
untuk menghilangkan ketakutan ketika bertempur. Kemasukan mereka dalam
perikatan menmbantu Akbar mengekalkan kuasanya, kerana Askar Rajput akan
berkhidmat kepada mereka hinggalah 100 tahun yang akan datang.
Akhirnya Raja
Man Singh dari Amber bersama-sama dengan Akbar menemui
pemimpin Hada, Surjan
Hada,
untuk membuat satu persekutuan. Surjan dengan tidak rela, terpaksa menerima
persetujuan itu dengan syarat Akbar tidak berkahwin dengan mana-mana anaknya.
Surjan kemudiannya memindahkan kediamannya ke Banaras.
Akbar pernah mengatakan
"Seorang raja seharusnya mempunyai niat untuk membuat penaklukan, jangan
sampai jiran-jirannya mengangkat senjata menentangnya." Beliau terus
meluaskan wilayahnya dengan menawan Malwa (1562), Gujarat (1572), Benggala (1574), Kabul (1581), Kashmir (1586), dan Kandesh (1601) dan lain-lain. Akbar
meletakkan seorang gabenor di setiap wilayah yang ditakluk, untuk memerintah di
bawah kuasanya. Akbar tidak mahu istana terletak terlalu dekat dengan Bandar Delhi. Beliau mengarahkan istananya dipindahkan ke Fatehpur Sikri, berdekatan dengan Agra. Namun apabila kawasan itu dibuktikan tidak dapat
dipertahankan, beliau telah membangunkan sebuah kem untuk mengawalselia
terhadap apa yang berlaku di seluruh empayarnya. Beliau mencuba untuk membangun
dan menggalakkan perniagaan. Beliau juga telah menilai sesuatu kawasan supaya
dapat dikenakan cukai dengan tepat, di samping menegah pemerasan oleh
pemungut-pemungut cukai. Akbar adalah seorang raja yang baik hati dan bijak,
seorang lelaki yang sentriasa dengan idea-idea baru, dan mempunyai perwatakan
sebagai seorang hakim. Sebagai seorang raja beliau berjaya memenangi perhatian
dan disanjungi orang-orang di sekelilingnya. Abul Fazal, dan juga Badayuni yang
sering memberi kritikan, menyifatkan Akbar mempunyai pemerintah yang mempunyai
keperibadian yang tinggi. Beliau tidak takut untuk dalam mengejar dan juga di
dalam medan pertempuran, dan juga "seperti Alexander dari Macedonia, yang
sentiasa mengambil risiko tanpa mengira akibat-akibat politikal." Beliau
sering memacu kudanya meredah sungai semasa musim-musim hujan dan selamat
sampai ke seberang yang di sebelah. Walaupun seorang pemerintah yang amat
berkuasa, beliau tidaklah biasa melakukan kekejaman. Beliau telah mengampunkan
abangnya Hakim, seorang pemberontak yang sudah insaf. Bagaimanapun, dalam
beberapa kes yang terpencil, beliau amat kejam dengan orang bersalah, seperti
yang dibuatnya ke atas bapa saudaranya, Muazzam, dan abang angkatnya, Adham
Khan. Beliau dikatakan seorang yang bersederhana di dalam dietnya. Sukakan
buah-buahan, dan tidak berapa menyukai daging, yang dihentikan terus
pengambilannya pada tahun-tahun yang seterusnya.
Pada waktu pemerintahan Akbar, Empayar Mughal mempunyai
orang Hindu dan Islam. Perbezaan yang amat mendalam memisahkan kepercayaan
Islam dan Hindu. Apabila Akbar memulakan pemerintahannya, kebanyakan orang
terlibat di dalam Empayar Mughal adalah orang Islam. Bagaimanapun, golongan
pemerintahan secara keseluruhannya terdiri daripada orang Islam. Di dalam
masyarakat yang pelbagai ini, Akbar telah menggalakkan toleransi terhadap
pelbagai agama. Beliau bukan sahaja mengambil orang Hindu untuk berkhidmat,
malahan turut membuang segala perbezaan antara orang Islam dan bukan Islam.
Beliau telah menghapuskan cukai menunaikan haji pada tahun kelapan, dan Jizyahpada tahun kesembilan pemerintahannya, sebagai
menunjukkan polisi ketoleransian secara universal. Beliau juga mempunyai
hubungan yang baik dengan Gereja
Katolik,
yang sentiasa menghantar para paderi Jesuit untuk berdebat, dan sekurang-kurangnya tiga
daripada cucunya telah dibaptis sebagai Katolik (walaupun mereka menjadi Muslim
pada kehidupan mereka).
Akbar telah membina satu bangunan yang bernama Ibadat Khana ataupun Rumah Ibadat (House
of Worship), dimana beliau telah menggalakkan debat keagamaan. Asalnya,
perdebatan ini hanya terbuka kepada orang Sunni, tetapi akibat beberapa pertelingkahan terjadi yang
kelihatan tidak elok, Akbar telah menggalakkan orang Hindu, Katolik malahan golongan Ateis untuk turut menyertai
perdebatan itu. Beliau cuba untuk mengusaikan perbezaan antara dua agama itu,
dan mencipta satu agama baru yang dikenali sebagai Din-i-Ilahi (Agama Tuhan),
yang menggabungkan kepercayaan Hindu dan Islam, dan sesetengah elemen daripada Jainisme dan Kristian. Kepercayaan ini,
bagaimanapun, bukanlah untuk orang kebanyakan. Hal ini kerana, orang yang
memeluk agama ini adalah golongan bangsawan atas di dalam istana Akbar. Setakat
ini, para sejarawan hanya mengenalpasti 18 orang yang memeluk agama ini.
Beliau juga telah mengahwini beberapa puteri Hindu,
walaupun ramai berpendapat ini hanya bermotifkan politik, bukannya untuk
penyatuan agama. Langkah beliau untuk menjauhi Islam, disambut baik oleh orang
Hindu, tetapi tidak disukai oleh orang Muslim. Terdapat desas-desus yang
mengatakan bahawa terdapat masjid-masjid yang ditutup dan dimusnahkan.
Disamping itu, sesiapa yang mahu memasuki Harem perlu mengatakan, "Tiada tuhan melainkan
Allah, dan Akbar adalah rasulnya", satu ucapan yang direka daripada Syahadah orang Islam. Apabila Akbar
membuka kedai arak, dipercayai beliau juga telah menempah darah babi untuk
dicampurkan dengan arak. Banyak ulama' mula memprotes langkah-langkahnya, dan
Ahmad Sarhindi(digelar sebagai 'mujaddid' atau pembaharu Islam) mengatakan
Akbar syirik atas perbuatannya. Dia
telah ditangkap oleh Jahangir selepas menaiki takhta.
Bagaimanapun, langkah Akbar untuk menyatukan kedua-dua kepercayaan ini, hanya
menyebabkan hubungan antara kedua-dua menjadi lebih teruk pada akhir abad ke-16
berbanding ketika beliau mula berkuasa.
Walaupun Akbar seorang yang buta huruf, beliau seorang
yang mempunyai minat terhadap sastera. Beliau meminati falsafah, teologi,
sejarah dan politik. Beliau telah menyediakan satu perpustakaan yang penuh
dengan pelbagai jenis buku dan seorang yang menyukai golongan sarjana. Hal ini
menyebabkan beliau amat memahami kesusasteraan Sufi, Kristian, Zoroasrtian(Majusi),
Hindu dan Jain. Dijemputnya para sarjana daripada agama-agama yang berlainan
untuk berbincang dengannya. Smith menulis bahawa, "sesiapa yang mendengar
beliau berhujah tentang ketajaman dan ketepatan mengenai sesuatu dalam
perdebatan akan mempercayai bahawa beliau seorang yang mempunyai pengetahuan
yang luas dalam sastera tanpa menyedari beliau seorang yang buta huruf."
Penaung kepada tokoh-tokoh sastera, termasuklah Feizi bersaudara dan Abu Fazl. Akbar pernah menugaskan supaya sebilangan
kerja-kerja saintifik sanskrit diterjermahkan ke dalam Parsi, disamping menghasilkan Akbarnama, satu rekod mengenai
pemerintahan beliau sendiri. Pernaah dikatakan Akbar mengarahkan Jerome Xavier
(anak saudara kepada Francis Xavier, seorang mubaligh Jesuit
untuk menterjemahkan empat Gospel di dalamPerjanjian Baru ke dalam Parsi. Akbar juga
mempunyai citarasa yang baik terhadap kesenian, senibina dan mekanikal. Banyak
kerja tangan, termasuklah Hamzanama dihasilkan semasa pemerintahannya. Beliau
juga diingati dalam penghasilan dan penambahbaikan pembuatan senapang
(matchlock).
 |
| Penjaga Kubur Akbar Khan |
Tahun-tahun terakhir Akbar dirundung malang akibat
daripada salahlaku anak-anaknya. Dua anaknya meninggal dunia akibat ketagihan
arak. Anak ketiga, Salim, yang kemudiannya dikenali sebagai Maharaja Jahangir, sering melancarkan
pemberontakan terhadap ayahnya. Asirgarh, sebuah kubu di Deccan, adalah tempat terakhir
yang ditakluk oleh Akbar pada 1599 akibat terpaksa menuju ke utara untuk
menghadapi anaknya. Dikatakan, kesihatan Akbar merosot akibat malapetaka ini
yang akhirnya membawa beliau kepada kematiannya. Beliau telah disemadikan di
sebuah makan raja yang indah di Sikandra, dekat dengan Agra.
Comments